Uyuz Hastalığı

1. Tanım ve Genel Bakış

Uyuz, ciltte kaşıntıya ve döküntülere neden olan bir cilt hastalığıdır. Bu hastalık, Sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik bir akar tarafından yayılır. Uyuz akarları, insan cildine yerleşerek burada tüneller kazıp yumurtalarını bırakırlar. Bu tüneller ve akarların salgıladığı maddeler, şiddetli kaşıntıya ve ciltte kızarıklıklara yol açar.

Uyuz, genellikle kalabalık ve hijyen koşullarının yetersiz olduğu ortamlarda daha yaygındır. Ancak, herkes uyuz hastalığına yakalanabilir. Hastalık, kişiden kişiye doğrudan temas yoluyla veya enfekte olmuş çarşaf, giysi gibi eşyalar aracılığıyla bulaşabilir.

2. Nedenleri ve Belirtileri

Nedenleri: Uyuz hastalığının ana nedeni, Sarcoptes scabiei akarının cilde yerleşmesidir. Bu akarlar, genellikle uzun süreli cilt teması yoluyla bulaşır. Örneğin, aile üyeleri arasında, cinsel partnerler arasında veya kalabalık ortamlarda kolayca yayılabilir.

Belirtileri: Uyuzun en belirgin belirtisi, özellikle geceleri şiddetlenen yoğun kaşıntıdır. Diğer belirtiler arasında:

• Ciltte küçük, kırmızı döküntüler


• Eller, bilekler, dirsekler, koltuk altları ve genital bölge gibi alanlarda ince, gri çizgiler (akar tünelleri)


• Kaşıntı nedeniyle ciltte oluşan yaralar ve enfeksiyonlar

Belirtiler, akarın cilde yerleşmesinden 2-6 hafta sonra ortaya çıkabilir. Daha önce uyuz geçirmiş kişilerde ise belirtiler daha hızlı, genellikle 1-4 gün içinde görülebilir.

3. Tanı ve Tedavi

Tanı: Uyuz tanısı, genellikle belirtiler ve cilt muayenesi ile konur. Doktor, ciltteki akar tünellerini ve döküntüleri inceleyerek tanı koyabilir. Bazı durumlarda, cilt kazıntılarının mikroskop altında incelenmesi gerekebilir.

Tedavi: Uyuz tedavisinde en yaygın kullanılan yöntem, reçetesiz satılan veya doktor tarafından reçete edilen topikal kremler ve losyonlardır. Permetrin kremi ve ivermektin gibi ilaçlar, uyuz akarlarını öldürmek için kullanılır. Tedavi sürecinde:

• Tüm aile üyeleri ve yakın temas halinde olan kişiler de tedavi edilmelidir.


• Çarşaflar, yastık kılıfları ve giysiler yüksek ısıda yıkanmalı ve kurutulmalıdır.


• Kaşıntı devam ederse, doktorunuza danışarak ek tedavi seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.

Tedavi sonrası kaşıntı birkaç hafta devam edebilir, ancak bu normaldir ve akarların öldüğü anlamına gelir.

4. Korunma ve Yaşam Tarzı

Korunma: Uyuzdan korunmak için:

• Kişisel hijyene dikkat edin ve düzenli olarak banyo yapın.


• Kalabalık ve hijyen koşullarının yetersiz olduğu ortamlardan kaçının.


• Çarşaflar, yastık kılıfları ve giysiler düzenli olarak yıkanmalıdır.


• Yakın temas halinde olduğunuz kişilerin uyuz belirtilerini izleyin ve gerektiğinde tedavi olmalarını sağlayın.

Yaşam Tarzı: Uyuz hastalığı geçiren kişiler, tedavi sürecinde ve sonrasında:

• Kaşıntıyı azaltmak için soğuk kompresler ve antihistaminik ilaçlar kullanabilirler.


• Ciltteki yaraları enfeksiyondan korumak için temiz tutmalı ve gerektiğinde antibiyotik kullanmalıdırlar.


• Stres ve kaygıyı azaltmak için rahatlama teknikleri uygulayabilirler.

5. Önemli Uyarılar

Uyuz hastalığı, doğru tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle:

• Şiddetli kaşıntı, ciltte yaralar ve enfeksiyonlara neden olabilir.


• Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, crusted uyuz adı verilen daha ciddi bir form gelişebilir.


• Çocuklar ve yaşlılar, uyuz hastalığından daha fazla etkilenebilir.

Uyuz belirtileri fark ettiğinizde, vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Erken tanı ve tedavi, hastalığın yayılmasını önlemek ve komplikasyonları engellemek için kritik öneme sahiptir.