Makat Çatlağı (Anal Fissür)

1. Tanım ve Genel Bakış

Makat çatlağı, tıbbi adıyla anal fissür, makat bölgesinde oluşan küçük yırtık veya çatlaklardır. Bu çatlaklar genellikle dışkılama sırasında ağrıya ve kanamaya neden olur. Makat çatlağı, hem akut (kısa süreli) hem de kronik (uzun süreli) olabilir. Akut makat çatlağı genellikle birkaç hafta içinde iyileşirken, kronik makat çatlağı daha uzun süre devam eder ve tedavi gerektirebilir.

2. Nedenleri ve Belirtileri

Nedenleri: Makat çatlağının en yaygın nedeni sert dışkılama veya kabızlıktır. Sert dışkı, makat bölgesinde yırtılmalara yol açabilir. Diğer nedenler arasında ishal, anal ilişki, doğum sırasında zorlanma ve bazı inflamatuar bağırsak hastalıkları yer alır.

Belirtileri: Makat çatlağının en belirgin belirtisi dışkılama sırasında şiddetli ağrıdır. Diğer belirtiler şunlardır:

• Makat bölgesinde kanama


• Makat çevresinde yanma hissi


• Dışkılama sonrası devam eden ağrı


• Makat çevresinde kaşıntı

3. Tanı ve Tedavi

Tanı: Makat çatlağı tanısı genellikle fiziksel muayene ile konur. Doktor, makat bölgesini gözlemleyerek çatlağı tespit edebilir. Bazı durumlarda, anoskopi veya sigmoidoskopi gibi ileri tetkikler gerekebilir. Anoskopi, makat ve rektumun iç kısmını incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Sigmoidoskopi ise sigmoid kolonun (kalın bağırsağın son kısmı) incelenmesini sağlar.

Tedavi: Makat çatlağı tedavisi, çatlağın akut mu yoksa kronik mi olduğuna bağlı olarak değişir. Akut makat çatlağı için genellikle konservatif tedavi yöntemleri yeterli olur. Bu yöntemler şunlardır:

• Banyo yaparken ılık su kullanmak


• Lokal anestezik kremler veya merhemler


• Dışkıyı yumuşatmak için lifli gıdalar tüketmek


• Ağrı kesici ilaçlar

Kronik makat çatlağı için ise daha ileri tedavi yöntemleri gerekebilir. Bu yöntemler arasında botoks enjeksiyonu, cerrahi müdahale veya lateral internal sfinkterotomi (LIS) bulunur. LIS, makat kaslarının bir kısmının kesilmesiyle gerçekleştirilen bir cerrahi işlemdir.

4. Korunma ve Yaşam Tarzı

Makat çatlağından korunmak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak önemlidir. Bu değişiklikler şunlardır:

• Bol miktarda su içmek


• Lifli gıdalar tüketmek


• Düzenli egzersiz yapmak


• Tuvalette uzun süre oturmaktan kaçınmak


• Dışkılama sırasında zorlamamak

Bu önlemler, dışkının yumuşak kalmasına ve makat çatlağı riskinin azalmasına yardımcı olur.

5. Önemli Uyarılar

Makat çatlağı belirtileri yaşıyorsanız, bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Makat çatlağı, bazen daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Özellikle şu durumlarda acil tıbbi yardım almalısınız:

• Şiddetli ve sürekli ağrı


• Yoğun kanama


• Ateş veya titreme


• Makat çevresinde şişlik veya kızarıklık

Ayrıca, kendi kendine tedavi yöntemleri uygulamadan önce mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış tedavi yöntemleri, durumu daha da kötüleştirebilir.