Avasküler Nekroz (Osteonekroz)

1. Tanım ve Genel Bakış

Avasküler nekroz (AVN), diğer adıyla osteonekroz, kemiğe giden kan akışının kesilmesi sonucu kemiğin ölmesi durumudur. Bu durum en sık kalça kemiğinde görülse de, diz, omuz, el bileği ve çene kemiği gibi diğer kemiklerde de ortaya çıkabilir. Kan akışının kesilmesi, kemiğin beslenmesini ve onarımını engeller, bu da kemiğin zayıflamasına ve sonunda çökmesine neden olur.

AVN, genellikle orta yaşlı ve yaşlı bireylerde görülse de, genç yetişkinlerde ve hatta çocuklarda da ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurabilir ve ciddi komplikasyonları önleyebilir.

2. Nedenleri ve Belirtileri

Avasküler nekrozun birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler arasında şunlar bulunur:

• Alkol ve sigara kullanımı: Aşırı alkol tüketimi ve sigara, kan damarlarını daraltarak kan akışını bozabilir.


• Steroid kullanımı: Uzun süreli yüksek doz steroid kullanımı, kemik dokusuna zarar verebilir.


• Trauma: Kırıklar veya ciddi yaralanmalar, kemiğe giden kan akışını kesebilir.


• Decompression hastalığı: Dalış sırasında vücuttaki nitrojen gazının hızla serbest kalması, kan damarlarını tıkayabilir.


• Tıbbi durumlar: Lupus, pankreatit ve kanser gibi hastalıklar da AVN riskini artırabilir.

Belirtiler genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve şunları içerebilir:

• Ağrı: Etkilenen bölgede hafiften şiddetliye kadar değişen ağrılar hissedilebilir. Ağrı genellikle hareketle artar.


• Hareket kısıtlılığı: Eklemde sertlik ve hareket kısıtlılığı yaşanabilir.


• Eklem çevresinde şişlik: Etkilenen eklemde şişlik ve hassasiyet görülebilir.

3. Tanı ve Tedavi

Avasküler nekrozun tanısı, hastanın öyküsü ve fiziksel muayene ile başlar. Doktor, belirtilerin ne zaman başladığını ve ne kadar süredir devam ettiğini sorar. Tanıyı doğrulamak için genellikle aşağıdaki görüntüleme yöntemleri kullanılır:

• Röntgen: İlk aşamalarda AVN'yi tespit etmek zor olabilir, ancak ilerlemiş vakalarda kemik değişiklikleri görülebilir.


• MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme): En hassas yöntemdir ve erken aşamalarda bile AVN'yi tespit edebilir.


• BT (Bilgisayarlı Tomografi): Kemik yapısındaki değişiklikleri daha detaylı gösterebilir.

Tedavi seçenekleri, hastalığın evresine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Erken aşamalarda, tedavi genellikle cerrahi olmayan yöntemlerle başlar:

• İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.


• Fizik tedavi: Eklem hareketliliğini artırmak ve kas gücünü korumak için fizik tedavi uygulanabilir.


• Kan akışını artırma: Elektrik stimülasyonu veya hiperbarik oksijen tedavisi gibi yöntemler, kan akışını artırmaya yardımcı olabilir.

İleri aşamalarda, cerrahi müdahale gerekebilir:

• Dekompresyon cerrahisi: Kemikteki basıncı azaltmak için küçük delikler açılır.


• Kemik grefti: Sağlıklı kemik dokusu, hasarlı bölgeye nakledilir.


• Eklem protezi: Şiddetli vakalarda, etkilenen eklem tamamen değiştirilebilir.

4. Korunma ve Yaşam Tarzı

Avasküler nekrozdan korunmak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak önemlidir:

• Alkol ve sigara kullanımını bırakmak: Bu alışkanlıklar, kan damarlarını daraltarak AVN riskini artırabilir.


• Steroid kullanımını sınırlamak: Doktorunuzla konuşarak, steroid kullanımını en aza indirmeye çalışın.


• Düzenli egzersiz: Kemik sağlığını korumak ve eklem hareketliliğini artırmak için düzenli egzersiz yapın.


• Sağlıklı beslenme: Kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum ve D vitamini gibi besinleri yeterli miktarda alın.

AVN teşhisi konmuş bireyler için, yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli takip önemlidir. Doktorunuzla düzenli olarak görüşerek, hastalığın ilerlemesini kontrol altında tutabilirsiniz.

5. Önemli Uyarılar

Avasküler nekroz ciddi bir durumdur ve erken teşhis edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Aşağıdaki uyarıları dikkate almak önemlidir:

• Belirtileri ciddiye alın: Eklem ağrısı, hareket kısıtlılığı veya şişlik gibi belirtiler yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir doktora başvurun.


• Düzenli takip: AVN teşhisi konmuşsa, düzenli olarak doktorunuzla görüşerek hastalığın ilerlemesini takip edin.


• İlaçların yan etkileri: Uzun süreli steroid kullanımı gibi bazı ilaçlar, AVN riskini artırabilir. Doktorunuzla bu konuyu tartışın.


• Ameliyat sonrası bakım: Cerrahi müdahale gerektiğinde, ameliyat sonrası bakım ve rehabilitasyon sürecine dikkat edin.

Avasküler nekroz, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilebilir bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi, yaşam kalitesini korumanıza yardımcı olabilir.